Bolesne nadżerki na błonie śluzowej jamy ustnej i czasami także gorączka, obrzęk oraz zaczerwienienie dziąseł u dziecka sugerują zakażenie jamy ustnej [1]. Rodzice martwią się o swoje pociechy, zwłaszcza że ta dolegliwość jest bolesna. Czy zapalenie w jamie ustnej u dziecka wymaga konsultacji lekarskiej? Kiedy jest powodem do niepokoju? Sprawdź.
Objawy zapalenia jamy ustnej u dziecka: jak rozpoznać zakażenie?
Charakterystycznym sygnałem, który wskazuje na stan zapalny jamy ustnej u dziecka, jest odmowa przyjmowania pokarmu, picia i trudności z utrzymaniem ciągłości snu. Mają one związek z dolegliwościami bólowymi, które dziecko odczuwa z powodu nadżerek powstałych na błonie śluzowej jamy ustnej [1].
O toczącym się zakażeniu w jamie ustnej dziecka świadczy również nieprawidłowy wygląd śluzówek. Zwłaszcza jeśli są blade, zażółcone, sine lub wysuszone [2]. Niepokojące są również zmiany o innym charakterze, czyli wykwity, bolesne nadżerki oraz owrzodzenia z tendencją do krwawienia [1].
Dlaczego dzieci często dotyka zapalenie jamy ustnej?
Zmiany w jamie ustnej są częstym powodem zgłaszania się rodziców z dziećmi na konsultacje u pediatry [2]. Jama ustna ma bezpośredni kontakt z czynnikami zewnętrznymi, w tym licznymi zarazkami, które mogą powodować zakażenie [3]. Rodzicom i opiekunom trudno jest upilnować zwłaszcza małe dzieci, by nie wkładały brudnych paluszków, zabawek lub nieumytych owoców do buzi. Tym samym nie jest trudno o kontakt jamy ustnej z patogenami.
Zdarza się jednak, że zakażenie jamy ustnej u dzieci jest zjawiskiem wtórnym, związanym z innymi jednostkami chorobowymi. Do jego rozwoju predysponują takie czynniki jak [2, 3]:
- drobne uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej;
- choroby zębów lub przyzębia;
- obniżona odporność organizmu;
- oparzenia;
- niedobór witamin z grupy B i witaminy C;
- cukrzyca;
- reakcja alergiczna;
- nadczynność tarczycy;
- choroby nerek i serca;
- chemioterapia i radioterapia;
- przewlekła antybiotykoterapia.
Czy infekcja jamy ustnej u dziecka powinna niepokoić rodziców?
Jeżeli stan zapalny jest bardzo bolesny, a przy tym dziecko odmawia nawadniania, karmienia i spania, jest to powód do niepokoju. Najczęstszą diagnozą stawianą w takich sytuacjach jest zapalenie opryszczkowe, grzybicze lub wrzodziejące [3].
- Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej dotyka najczęściej maluchów do 3. roku życia. Rozpoczyna się nagle. Wraz z wysoką gorączką powyżej 39°C powstają widoczne w jamie ustnej zmiany. Dziąsła i błona śluzowa są zaczerwienione, opuchnięte. Podniebienie, policzki i język pokrywają pęcherzyki z czerwoną obwódką. Dziecko intensywnie się ślini, ma nieprzyjemny zapach z ust oraz odmawia przyjmowania jedzenia i picia. Obserwuje się również tkliwość węzłów chłonnych szyjnych i podżuchwowych [4].
- Aftowe zapalenie jamy ustnej to popularne afty. U dzieci najczęściej są to afty małe (afty Mikulicza) o średnicy poniżej 1 cm, rzadziej duże (afty Suttona) o średnicy powyżej 1 cm. Są to bolesne zmiany, które mogą wiązać się z niskim poziomem witamin i składników mineralnych, zwłaszcza witaminy B12, B6, B2, B1, kwasu foliowego, cynku, żelaza i ferrytyny [5].
- Kandydoza błony śluzowej jamy ustnej, czyli popularne (zwłaszcza u niemowląt) pleśniawki, to zakażenie drożdżakowe. Może powodować powstawanie bolesnych nadżerek lub owrzodzeń z białym nalotem w jamie ustnej. Często towarzyszą jej zapalenia kącików ust [6].
Pojawienie się objawów powyższych zakażeń wymaga jak najszybszej wizyty u pediatry.
Jak wygląda leczenie zakażenia jamy ustnej u dziecka?
W przypadku zapalenia bakteryjnego wskazane może okazać się podawanie dziecku antybiotyku. Poza tym leczenie zakażenia jamy ustnej u dzieci polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Ważne są również środki miejscowo znieczulające w postaci tabletek do ssania lub aerozoli. Warto też zwracać większą uwagę na to, co dziecko je lub pije. Na przykład słone, kwaśne lub pikantne potrawy i napoje mogą zaogniać rany i nasilać odczuwany ból [3].
Artykuł we współpracy z Chlorchinaldin
Bibliografia:
[1] Stopyra L., Jakie są najczęstsze przyczyny zapalenia jamy ustnej i dziąseł u dzieci uczęszczających do żłobka?, 2023 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pytania/pediatria/najnowsze-pytania/331078,jakie-sa-najczestsze-przyczyny-zapalenia-jamy-ustnej-i-dziasel-u-dzieci-uczeszczajacych-do-zlobka (dostęp: 19.12.2023)).
[2] Wypych A. i in., Zapalenia jamy ustnej u dzieci, z uwzględnieniem pacjentów w trakcie terapii przeciwnowotworowej, Borgis – Nowa Medycyna 1/2007, s. 13-17.
[3] Zagor M. i in., Ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, 2018 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/106153,ostre-zapalenie-blony-sluzowej-jamy-ustnej (dostęp: 19.12.2023)).
[4] Marczyńska M., Opryszczka u dzieci, Pediatr Dypl. 2012; 16(2): 44-49.
[5] Kaszuba A., Owrzodzenia aftowe, 2014 (witryna internetowa: https://przegladpediatryczny.pl/a1353/Owrzodzenia-aftowe.html (dostęp: 19.12.2023)).
[6] Maciejewska J., Kandydoza błony śluzowej jamy ustnej, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-przyzebia/169186,kandydoza-blony-sluzowej-jamy-ustnej (dostęp: 19.12.2023)).